Τι είναι η Δυσγραφία;
Εκτιμάται ότι το 20-60% των παιδιών με ΔΕΠΥ έχουν επίσης μία ή περισσότερες μαθησιακές δυσκολίες όπως η δυσγραφία. Το γεγονός ότι η πράξη σχηματισμού γραμμάτων απαιτεί τόσο μεγάλη προσπάθεια που οδηγεί ένα παιδί να ξεχνάει αυτό που ήθελε να πει, έχει σαν αποτέλεσμα τα παιδιά με δυσγραφία συχνά να μισούν να γράφουν και να αντιστέκονται σε αυτό.
Η δυσγραφία συνήθως εντοπίζεται όταν ένα παιδί μαθαίνει να γράφει, αλλά μπορεί να παραμείνει κρυφή μέχρι την ενηλικίωση, ιδιαίτερα σε ήπιες περιπτώσεις. Πολλοί με δυσγραφία περιστασιακά έχουν πρόβλημα και με άλλες λεπτές κινητικές δεξιότητες, όπως το δέσιμο των παπουτσιών τους – αλλά όχι πάντα. Στο περιβάλλον του δημοτικού σχολείου, εκτιμάται ότι περίπου το 4% των παιδιών πάσχουν από δυσγραφία. Μέχρι το γυμνάσιο – όπου η πολυπλοκότητα των γραπτών εργασιών αρχίζει να αυξάνεται δραματικά – οι εκτιμήσεις μπορούν να φτάσουν το 20%.
Συμπτώματα δυσγραφίας
- Προβλήματα με τη διαμόρφωση γραμμάτων ή με το διαχωρισμό λέξεων με συνέπεια
- Δύσκολη μη λειτουργική ή επώδυνη λαβή σε ένα μολύβι
- Δυσκολία ακολουθίας μιας γραμμής ή παραμονής εντός περιθωρίων
- Πρόβλημα με τη δομή των προτάσεων ή με τους κανόνες γραμματικής κατά τη σύνταξη, αλλά όχι κατά την ομιλία
- Δυσκολία οργάνωσης σκέψεων σε χαρτί
- Έντονη διαφορά μεταξύ προφορικής και γραπτής κατανόησης ενός θέματος
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι δυσγραφίας;
Η δυσγραφία εκδηλώνεται με τρεις γενικούς τρόπους και ο καθένας απαιτεί το δικό του πρόγραμμα θεραπείας:
– Δυσλεξική δυσγραφία: Σε αυτήν τη μορφή δυσγραφίας, το αυθόρμητα γραπτό κείμενο επηρεάζεται περισσότερο και είναι δυσανάγνωστο – ιδιαίτερα καθώς τείνει προς την ολοκλήρωση του. Η ορθογραφία, είτε προφορική είτε γραπτή, είναι εξαιρετικά κακή. Το σχέδιο και η αντιγραφή δεν επηρεάζονται. Η ταχύτητα «άγγιγμα δακτύλου», ένα συνήθως χρησιμοποιούμενο μέτρο κινητικών δεξιοτήτων, βρίσκεται στα φυσιολογικά επίπεδα.
– Κινητική δυσγραφία: Η κινητική δυσγραφία επηρεάζει έντονα τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, επομένως η ταχύτητα των δακτύλων είναι επηρεασμένη. Όλες οι μορφές γραφής – είτε αυθόρμητες είτε από αντιγραφή – είναι σχεδόν δυσανάγνωστες. Οι δεξιότητες σχεδίασης και παρακολούθησης είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο. Οι ορθογραφικές δεξιότητες είναι συνήθως φυσιολογικές.
– Χωρική δυσγραφία: Αυτός ο τύπος δυσγραφίας επηρεάζει έντονα τη χωρική σχέση μεταξύ της γραφής και του μέσου στο οποίο γράφεται (π.χ χαρτί).Εδώ το παιδί δυσκολεύεται να κατανοήσει το χώρο γραφής. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι μορφές γραφής – και ιδιαίτερα το σχέδιο – είναι εξαιρετικά προβληματικές. Από την άλλη πλευρά, η ταχύτητα αγγίγματος δακτύλων και η ορθογραφία είναι σχεδόν φυσιολογικές.
Πώς διαγιγνώσκονται τα συμπτώματα δυσγραφίας;
Εάν το παιδί σας έχει παρουσιάσει τα παραπάνω συμπτώματα ή άλλα επίμονα προβλήματα με τη γραφή – συνήθως, αλλά όχι πάντα, πρωτοεμφανιζόμενα στο δημοτικό σχολείο – συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.
Ένας ειδικός μπορεί να εκτιμήσει την ικανότητα γραφής του παιδιού, τις λεπτές κινητικές δεξιότητες και (εάν συνυπάρχει δυσκολία) την ακαδημαϊκή πρόοδο για να προσδιορίσει εάν η δυσγραφία είναι ο ένοχος. Οι αξιολογήσεις για τη δυσγραφία συνήθως περιλαμβάνουν ένα στοιχείο γραφής – αντιγραφή προτάσεων ή απάντηση σύντομων ερωτήσεων – καθώς και κάποια κινητικά παιγνίδια , στα οποίο το παιδί σας θα εξεταστεί σε αντανακλαστικά και ταχύτητα κίνησης. Ο ειδικός θα προσπαθήσει να κατανοήσει τόσο την ποιότητα της γραφής, όσο και το πόσο καλά οργανώνει σκέψεις, μεταφέρει ιδέες, καθώς και τη φυσική πράξη της γραφής.
Γιατί είναι κρίσιμη η διάγνωση δυσγραφίας;
Η πράξη της γραφής βοηθά τους περισσότερους από εμάς να θυμόμαστε, να οργανώνουμε και να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες, αλλά για τα παιδιά με δυσγραφία που παλεύουν με τους μηχανισμούς της γραφής, έχει σαν αποτέλεσμα να μαθαίνουν λιγότερα από τις εργασίες τους ,από ό, τι οι συνομήλικοι τους. Επιπλέον, όταν η φυσική πράξη της γραφής είναι απίστευτα δύσκολη, ένα παιδί δεν μπορεί αποτελεσματικά να «δείξει αυτό που ξέρει». Μπορεί να αποτύχει στις εξετάσεις απλώς και μόνο επειδή δεν μπορεί να μεταφέρει τις σκέψεις και τις απαντήσεις του σε χαρτί.
Όταν ένα παιδί συναντά συχνά τέτοιες αποτυχίες μέσα στην τάξη, ειδικά στα πρώτα χρόνια της σχολικής εκπαίδευσης, δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για την ακαδημαϊκή αποθάρρυνση καθώς και να εξελιχθεί σε μια αίσθηση κατωτερότητας που υπονομεύει όλες τις προσπάθειες μάθησης . Και δυστυχώς συχνά επιμένει μέχρι την ενηλικίωση εάν η δυσγραφία δεν αντιμετωπιστεί. Αυτός είναι ένας μόνο λόγος για τον οποίο η έγκαιρη αξιολόγηση και διάγνωση είναι τόσο κρίσιμη – αν και η διάγνωση μπορεί να φέρει ανακούφιση και πρόοδο σε οποιαδήποτε ηλικία.
Πώς αντιμετωπίζεται η Δυσγραφία;
Εάν το παιδί σας διαγνωστεί με δυσγραφία, η μείωση της σπουδαιότητας της γραφής ή / και η μείωση της απαιτούμενης ημερήσιας ποσότητα γραφής επιτρέπει στα περισσότερα παιδιά με δυσγραφία να εργαστούν επιτυχώς στο σχολείο.
Συχνά ακούμε κάποιοι να προτείνουν και να λένε στους μαθητές με δυσγραφία να «κάνουν πρακτική» γράφοντας συχνότερα και εστιάζοντας πιο προσεκτικά σε αυτά που θέλουν να πουν. Αλλά η περισσότερη πρακτική συχνά δεν είναι αυτό που τα παιδιά με δυσγραφία χρειάζονται για να βελτιώσουν τη γραφή τους. Χρειάζονται τη σωστή πρακτική – τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι. Αυτό συχνά περιλαμβάνει ασκήσεις σχηματισμού γραμμάτων, διόρθωση λανθασμένων λαβών σε μολύβια ή στυλό και χρήση προγραμμάτων κατάρτισης .
Δυσγραφία με μία ματιά
Συννοσηρότητα με Δ.Ε.Π.Υ
Υπολογίζεται ότι το 20-60% των παιδιών με διαταραχή υπερκινητικότητας με έλλειψη προσοχής ( ADHD ) έχουν επίσης μία ή περισσότερες μαθησιακές δυσκολίες ή προβλήματα γλώσσας.
Ενδεικτικά συμπτώματα
Η γραφή είναι αργή ή / και δυσανάγνωστη
· Ασυνεπής απόσταση ή εξάντληση χώρου στο χαρτί. Ακανόνιστα μεγέθη και γράμματα
· Προφέρουν δυνατά τις λέξεις κατά τη σύνταξη
· Παραλείπουν λέξεις σε προτάσεις
· Δυσκολία στη γραμματική και τη σύνταξη
· Αποφυγή γραπτών εργασιών
· Δυσκολία οργάνωσης σκέψεων κατά τη σύνταξή τους
Θεραπείες & φάρμακα
Δεν υπάρχει φάρμακο για τη θεραπεία μαθησιακών δυσκολιών· Το παιδί σας μπορεί να πληρή τις προϋποθέσεις για να λάβει έγκριση από το ταμείο του, ώστε να λάβει υπηρεσίες ειδικής αγωγής, συμπεριλαμβανομένων μαθησιακής υποστήριξης.
Στεργίου Αγγελική, Διευθύντρια Κέντρου Ειδικών θεραπειών «Παιδικό Χαμόγελο»,
Εργοθεραπεύτρια και Εκπ. Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Gestalt.
