Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (διαταραχές) χαρακτηρίζονται στο σύνολο τους από δυσκολίες στην εκμάθηση και τη χρήση ακαδημαϊκών δεξιοτήτων. Διακρίνονται από καθυστέρηση της αναμενόμενης γνωστικής ανάπτυξης σε συγκεκριμένες ικανότητες. Το παιδί υπολειτουργεί ως προς την ηλικία ή την τάξη του.
Αιτιολογικοί παράγοντες
Η συμβολή του γενετικού παράγοντα είναι σημαντική. Τα οικογενειακά ιστορικά δείχνουν μια υπεραντιπροσώπευση διαταραχών της ανάγνωσης, της ομιλίας και της γλώσσας στα αδέλφια και τους γονείς των παιδιών που έχουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Παρατηρείται υπεροχή των αγοριών έναντι των κοριτσιών σε αναλογία τουλάχιστον 2:1. Πέρα από την ισχυρή γενετική επίδραση, η διαταραχή φαίνεται να συνδέεται με το εάν η μητέρα κάπνιζε κατά τη διάρκεια της κύησης, το χαμηλό βάρος του παιδιού κατά τη γέννηση και τα προγεννητικά και περιγεννητικά ατυχήματα.
Πορεία και πρόγνωση
Οι μαθησιακές δυσκολίες (διαταραχές) είναι συχνά υποδιαγνωσμένες και εκδηλώνονται ως σχολική άρνηση, προκλητική συμπεριφορά, κατάθλιψη. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αισθάνονται ντροπή για τις δυσκολίες τους στα μαθήματα, απεχθάνονται το σχολείο και αποφεύγουν τις σχολικές εργασίες. Η διάγνωση συνήθως γίνεται στη σχολική ηλικία.
Με την πάροδο του χρόνου, οι ήπιες περιπτώσεις μπορεί να επιλυθούν με τις επίμονες ενισχυτικές παρεμβάσεις, την πρακτική εξάσκηση και την αντιστάθμιση των ελλειμμάτων. Στις πιο προχωρημένες σχολικές τάξεις, ενδέχεται να παραμένουν προβλήματα στις οργανωτικές δεξιότητες. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο), τα άτομα μπορεί να δυσκολεύονται στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, στην αποτελεσματική γραφή ή στην ανάγνωση με ευχέρεια.
Στις ψυχολογικές και συμπεριφορικές επιπλοκές από τις μαθησιακές δυσκολίες, περιλαμβάνονται η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος, η αποθάρρυνση και η ανεπαρκής ανοχή στη ματαίωση. Επιπλέον η απουσία απόλαυσης από τη μαθησιακή διαδικασία, η παθητικότητα και η ακαμψία μπροστά στις νέες μαθησιακές καταστάσεις, οι αδικαιολόγητες απουσίες από το σχολείο, η εγκληματικότητα και η σχολική εγκατάλειψη.
Υπάρχει υψηλή συσχέτιση μεταξύ ειδικής μαθησιακής δυσκολίας και ΔΕΠ/Υ. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στην κληρονομικότητα μόνο κατά ένα μέρος.
Αξιολόγηση και διάγνωση
Η ειδική μαθησιακή δυσκολία (διαταραχή) χαρακτηρίζεται από επίμονες δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή ή τα μαθηματικά κατά τη διάρκεια της τυπικής σχολικής φοίτησης.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη βραδύτητα ή την ανακρίβεια στην ανάγνωση, τη φτωχή γραπτή έκφραση, τις δυσκολίες στην απομνημόνευση αριθμητικών δεδομένων και την ανακρίβεια των μαθηματικών συλλογισμών. Για να τεθεί η διάγνωση, οι ακαδημαϊκές δεξιότητες πρέπει να βρίσκονται αρκετά κάτω από το μέσο όρο βαθμολογικό εύρος σε πολιτισμικά και γλωσσικά κατάλληλες δοκιμασίες ανάγνωσης, γραφής ή μαθηματικών.
Οι δυσκολίες του παιδιού δεν πρέπει να δικαιολογούνται από αναπτυξιακές, νευρολογικές, αισθητηριακές(όραση ή ακοή) ή κινητικές διαταραχές και πρέπει να εμποδίζουν σημαντικά τις ακαδημαϊκές επιτεύξεις.
Όταν υπάρχει υπόνοια μαθησιακής δυσκολίας, το παιδί θα πρέπει να εκτιμηθεί επίσης για πιθανή νοητική αδυναμία, ΔΕΠ/Υ, διαταραχή της διάθεσης (που προκαλεί μείωση του κινήτρου), αγχώδη διαταραχή (που προκαλεί ελάττωση της προσοχής) κ.α.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Στην εκπαίδευση ενός παιδιού με πολλαπλά ελλείμματα συμμετέχει συνήθως ένα σύνολο από ειδικούς και εκπαιδευτικούς, και επομένως η διεπιστημονική επικοινωνία έχει καθοριστική σημασία, ιδίως κατά τη διάρκεια των σχολικών μεταβάσεων.
Οι γονείς των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες (διαταραχές) θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στον εκπαιδευτικό προγραμματισμό. Η υποστηρικτική συμβουλευτική μπορεί να τους βοηθήσει να αποφύγουν τη συμβολή σε ένα κλίμα αρνητικότητας και κριτικής, να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους από το παιδί και από τον εαυτό τους, καθώς και να αναμένουν από το παιδί ένα ρυθμό μάθησης βραδύτερο του τυπικού, αλλά χωρίς περιορισμό ως προς το ανώτατο όριο των ακαδημαϊκών/μαθησιακών επιτεύξεων.
Η ατομική ψυχοθεραπεία μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των δευτεροπαθών ψυχολογικών επιπλοκών, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκρήξεις θυμού, έλλειψη αυτοπεποίθησης και μειωμένη ευελιξία. Η φαρμακευτική αγωγή δεν βοηθά στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμη για τις συνοδές διαταραχές, ιδιαίτερα με τη ΔΕΠ/Υ.
Πηγή: Dulcan. Mina (2020) .Συνοπτικός οδηγός στην ψυχιατρική παιδιού και εφήβου.University studio press
Επιπλέον πηγές: https://www.helpguide.org/articles/autism-learning-disabilities/learning-disabilities-and-disorders.htm
Διαβάστε το άρθρο μας: https://paidikoxamogelo.gr/2021/12/13/dyslexia-dyslexia-2022-chamogelo/
