Ζωγράφισέ το εσύ για μένα. Εγώ δε μπορώ να το κάνω
Στεργίου Αγγελική, Εργοθεραπεύτρια, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, εκπαιδευμένη στη Ψυχοθεραπεία Γκεσταλτ.
« Τα υπόλοιπα παιδιά στο σχολείο, μπορούν να ζωγραφίζουν πολύ ωραία και χαίρονται όταν η κυρία μας λέει να ζωγραφίσουμε. Εγώ όχι, δεν μ’αρέσει να ζωγραφίζω! Η μαμά μου πιάνει το χεράκι, προσπαθώντας να μου μάθει να ζωγραφίζω, αλλά εγώ δεν μπορώ, θυμώνω, κλαίω και λέω στη μαμά, «Ζωγράφισε το εσύ για μένα, εγώ δεν μπορώ»
Τι χρειάζεται το παιδί , για να καταχτήσει πλήρως την κίνηση και τη χειρονομία της γραφής; Ισορροπία ανάμεσα στις μυϊκές δυνάμεις, μυϊκή δύναμη, ευλυγισία και ευστροφία κάθε άρθρωσης του χεριού.
Η εκπαίδευση αυτή αρχίζει πριν το παιδί πάρει μολύβι στα χέρια του. Δεν ξεκινάμε το λεγόμενο γραφισμό παρά μόνο μετά το πέρας αυτής της εκπαίδευσης. Πραγματικά αν δεν έχει καταχτηθεί η κινητικότητα, το ιχνογράφημα δεν θα ανταποκρίνεται στην προσδοκία του παιδιού που θα αδιαφορήσει για αυτόν τον τρόπο να εκφράζεται, λέγοντας: «Ζωγράφισέ το εσύ για μένα. Εγώ δεν μπορώ να το κάνω»
Η γραφή απαιτεί καλά συντονισμένες κινήσεις διάφορων μερών του σώματος. Οι κινήσεις των δαχτύλων πρέπει να συντονίζονται με σταθεροποίηση και χαλάρωση στο καρπό και τον αγκώνα, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να σταθεροποιούνται ο ώμος και ο κορμός.
Αυτό το οποίο είναι πραγματικά δύσκολο για το παιδί ώστε να κατακτήσει τη γραφή, είναι το γεγονός ότι θα πρέπει να ακινητοποιήσει τις μεγάλες αρθρώσεις και να κινητοποιήσει την κίνηση στις μικρές αρθρώσεις. Ένα παιδί επομένως είναι ικανό να γράφει όταν καταφέρει να ενεργοποιεί διαφοροποιημένες κινήσεις στον ώμο, αγκώνα , καρπό και δάχτυλα.
Συγκεκριμένα η κίνηση της γραφής, χαρακτηρίζεται από σταθεροποίηση ώμου και καρπού , με ταυτόχρονες συντονισμένες κινήσεις δακτύλων και σταθεροποίηση και χαλάρωση στο καρπό. Είναι λοιπόν απαραίτητο ένα παιδί να έχει κατακτήσει τις παραπάνω κινητικές βάσεις πριν καταπιαστεί με τη γραφή. Εάν δώσουμε σε ένα παιδί πολύ πρόωρα δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας , όπως είναι το μολύβι, υπάρχει ο κίνδυνος να εμποδίσουμε τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού και να δημιουργηθούν λανθασμένα πρότυπα λαβής
Η λεπτή κίνηση είναι παράγοντας πολύ σημαντικός για την εκμάθηση της γραφής. Το κράτημα και ο επαρκής χειρισμός του μολυβιού προϋποθέτουν κάποιου βαθμού συντονισμό λεπτών κινήσεων. Οι ασυντόνιστες κινήσεις των δαχτύλων οδηγούν σε ανεπαρκή έλεγχο του μολυβιού που έχει ως αποτέλεσμα μη αποτελεσματικό τρόπο γραφής.
Επιπλέον η λεπτή κίνηση και κατά συνέπεια η γραφή, επηρεάζονται από τον μυϊκό τόνο. Ο αυξημένος μυϊκός τόνος ( χεράκι σφιγμένο), δημιουργεί ένταση στους μυς, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ελεύθερη, αρμονική και συντονισμένη κίνηση των δαχτύλων , η οποία είναι απαραίτητη για τη γραφή. Με τον ίδιο τρόπο ο χαμηλός μυϊκός τόνος ( χεράκι εντελώς ελεύθερο χωρίς δύναμη), έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να πιάνει το μολύβι και να μην μπορεί να γράψει ευανάγνωστα γράμματα ή ακόμα και καθόλου.
Ο Εργοθεραπευτής εφαρμόζοντας κατάλληλες τεχνικές χαλάρωσης και δουλεύοντας με κάθε άρθρωση του παιδιού, το μαθαίνει να τις ελέγχει και να τις συντονίζει ώστε να επιτευχθεί η γραφή
Κάποιες δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε και εσείς με το παιδί σας,
για να εξασκήσετε κάθε άρθρωση είναι:
ΩΜΟΙ: Δένουμε στο ραβδί δύο δίσκους από χαρτόνι και το παιδί μιμείται τον κινέζο νεροκουβαλητή. Έπειτα, βάζουμε ένα μικρό αντικείμενο πάνω σε κάθε δίσκο. Μπορούμε τότε να οργανώσουμε ένα τρέξιμο με σταθμούς.
ΚΑΡΠΟΙ ΧΕΡΙΩΝ:
1)Τα παιδιά βάζουν το χέρι απλωμένο πάνω στο τραπέζι, τους ζητούμε να ανασηκώσουν το χέρι χωρίς ο καρπός να αφήσει το τραπέζι. Αυτή η άσκηση μπορεί να γίνεται με τη μορφή παιγνιδιού-τα παιδιά τραγουδούν μετρώντας ένα ρυθμό με το χέρι πάνω στο τραπέζι.
2) Παιγνίδι με γιογιό.
3) Χτυπούμε απανωτά μια μπάλα.( Το απανωτό χτύπημα πρέπει να γίνεται αρκετά χαμηλά, για να γίνεται η κίνηση στο επίπεδο του καρπού και όχι στο επίπεδο του ώμου).
4) Ανοίγουμε μια βρύση.
5) Ανακατεύουμε μέσα σε μια κατσαρόλα με ένα κουτάλι, με την κίνηση μονάχα του καρπού.
6) Καρφώνουμε( παιγνίδι του μικρού μάστορα).
ΔΑΧΤΥΛΑ:
Παίζουμε με μπίλιες
Γυρίζουμε τις σελίδες ενός βιβλίου.
Παίζουμε το «μικρό ανθρωπάκο που ανεβαίνει» με το δείχτη και τον μέσο.
Παίζουμε με την πλαστελίνη( αρχικά η κίνηση θα γίνεται με την παλάμη του χεριού αλλά σιγά-σιγά θα μπορέσει να κατέβει η κίνηση στα δάχτυλα)
