Πρόκειται για ένα πρόγραμμα θεραπείας που  αναπτύχθηκε από τον παιδοψυχίατρο Stanley Greenspan. Στηρίζεται στην έννοια-γεγονός (premise) ότι το παιδί μπορεί να αναπτύξει και να δομήσει ένα μεγαλύτερο κύκλο αλληλεπίδρασης με έναν ενήλικα που «συναντά» το παιδί στο παρόν αναπτυξιακό του επίπεδο και δομείται πάνω στις ιδιαίτερες δυνατότητες του παιδιού. Ο στόχος της συγκεκριμένης μεθόδου αλληλεπίδρασης είναι να περάσει το παιδί με Αυτισμό μέσα από τα έξι βασικά αναπτυξιακά ορόσημα που πρέπει να κατακτηθούν για συναισθηματική και νοητική του ανάπτυξη. Ο Greenspan περιγράφει τα έξι σκαλιά/ορόσημα στην «σκάλα της ανάπτυξης» ως: 1) αυτό-ρύθμιση και ενδιαφέρον για τον κόσμο, 2) οικειότητα ή ιδιαίτερη αγάπη για τον κόσμο των ανθρωπίνων σχέσεων, 3) επικοινωνία δύο κατευθύνσεων, 4) σύνθετη επικοινωνία, 5) συναισθηματικές ιδέες και 6) συναισθηματική σκέψη όπου το παιδί με Αυτισμό ουσιατικά καλείται να κάνει το “περασμά” του μέσα από αυτά τα ορόσημα.

Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος, ο γονέας «αγκιστρώνει»  το παιδί σε ένα επίπεδο που το παιδί στην παρούσα φάση φαίνεται ότι το απολαμβάνει, εμπλέκεται στις δραστηριότητες του παιδιού ακολουθώντας την καθοδήγηση του παιδιού. Από μία κοινώς μοιραζόμενη δέσμευση («αγκίστρωμα»), ο γονέας εκπαιδεύεται στο πώς να οδηγεί το παιδί μέσα από αυξανόμενα πιο σύνθετες αλληλεπιδράσεις, μία διαδικασία γνωστή ως «άνοιγμα και κλείσιμο κύκλων επικοινωνίας». Το Floortime (ή διαφορετικά Developmental,Individual-Difference, Relationship-Based model) δεν ξεχωρίζει και δεν επιδιώκει στην ομιλία, την κίνηση, ή τις γνωστικές δεξιότητες αλλά κυρίως εστιάζει στην συναισθηματική ανάπτυξη.

Στο μη κατευθυνόμενο παιγνίδι , το παιδί αφήνεται απόλυτα ελεύθερο να παίξει και οι κανόνες που του θέτονται είναι όσο το δυνατόν λιγότεροι .

Ο θεραπευτής πρέπει να αντιπροσωπεύει ένα  άτομο το οποίο ενδιαφέρεται, γνωρίζει αντιλαμβάνεται και δεν έχει πρόθεση να κρίνει οτιδήποτε εκφράσει το παιδί . ( Greek   1997)

Η συγκεκριμένη θεραπεία παρέχει στο παιδί τη δυνατότητα να είναι απλά ο εαυτός του . Το δέχεται ολοκληρωτικά και δεν  το πιέζει να αλλάξει συμπεριφορά . (Axline  1989 ) .

Αποτέλεσμα αυτής της άνευ όρων αποδοχής του παιδιού , είναι η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης του . Το παιδί είναι ελεύθερο να εκφραστεί και στη συνέχεια μέσω της αντανάκλασης των συναισθημάτων από τον θεραπευτή να αντιληφθεί τις δυνατότητες του , οδηγούμενο έτσι στην ωρίμανση . ( Greek  1997)

Στη συγκεκριμένη θεωρία υπάρχουν 8 βασικές αρχές οι οποίες καθοδηγούν τον θεραπευτή . Αυτές είναι απλές αλλά συγχρόνως απίστευτα αποτελεσματικές , αν ακολουθηθούν εντατικά και με συνέπεια.

1) Ο θεραπευτής πρέπει να αναπτύξει μια φιλική και στενή σχέση με το παιδί.

2) Ο θεραπευτής πρέπει να δέχεται το παιδί ακριβώς όπως είναι .

3) Ο θεραπευτής πρέπει να είναι δεκτικός με το παιδί , ώστε να αισθάνεται άνετα και ελεύθερο να εκφράσει ότι αισθάνεται .

4) Ο θεραπευτής πρέπει να είναι ικανός να αναγνωρίζει τα συναισθήματα που εκφράζει το παιδί και να μπορεί να τα αντανακλάσει πίσω του με τέτοιο τρόπο ώστε το παιδί να αντιληφθεί τη συμπεριφορά του .

5) Ο θεραπευτής πρέπει να διατηρεί ένα βαθύ σεβασμό ως προς την ικανότητα του παιδιού να λύνει μόνο τα προβλήματα του . Επίσης είναι δικαίωμα του παιδιού να επιλέγει ή να αλλάζει τα παιγνίδια .

6) Ο θεραπευτής δεν πρέπει να προσπαθήσει να κατευθύνει το παιγνίδι του παιδιού ή τη συζήτηση τους . Εδώ το παιδί οδηγεί και o θεραπευτής απλά ακολουθεί.

7) Ο θεραπευτής δεν πρέπει ποτέ να προσπαθήσει να εξελιχθεί η θεραπεία πιο γρήγορα . Είναι μια βαθμιαία διαδικασία και έτσι πρέπει να αναγνωρίζεται από τον θεραπευτή .

8) Ο θεραπευτής πρέπει να θέσει μόνο εκείνους τους περιορισμούς οι οποίοι είναι απαραίτητοι για να πραγματοποιηθεί η θεραπεία και να αντιληφθεί το παιδί τις ευθύνες που συνεπάγουν οι ανθρώπινες σχέσεις .( Axline , 1989 ).

Ο σημαντικός ρόλος του παιχνιδιού

Αρκετές φορές όταν αναφερόμαστε στις δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ένα παιδί, χαρακτηρίζουμε το παιχνίδι του ως μια απλή πράξη. Συχνά οι ενήλικες δεν μπορούν να αντιληφθούν πως γίνεται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού  του, να είναι τόσο συγκεντρωμένο και απορροφημένο ώστε να αποτελεί μια «σοβαρή και σπουδαία δουλειά». Ας δούμε τους παρακάτω λόγους:

Το παιχνίδι ξεκινάει με το που ερχόμαστε στον κόσμο. Το μωρό στο χώρο που δρα, παίζει με τα δάχτυλά του και κοιτά  με περιέργεια οτιδήποτε σχετίζεται με τις αισθήσεις · πρόσωπο, χέρια και φωνή του σημαντικού ενήλικα.

~   Σταδιακά η παρατήρηση γίνεται πιο έντονη. Πλέον προσπαθεί να αισθανθεί με όλες του τις αισθήσεις πρόσωπα και αντικείμενα, να πάρει πληροφορίες και να καταλάβει τον κόσμο γύρω του.

~  Καθώς μεγαλώνει, η φαντασία αρχίζει να παίζει ενεργό ρόλο. Μέσα από το δραματικό παιχνίδι μιμείται εμπειρίες αλλά ταυτόχρονα μας αποκαλύπτει τις επιθυμίες, τις σκέψεις που το απασχολούν ή το ευχαριστούν, τις συναισθηματικές εμπειρίες και τις φιλοδοξίες του. Μέσα από το δραματικό παιχνίδι έχει τη δυνατότητα να εκφράσει ακόμη και αρνητικά συναισθήματα, χωρίς να κινδυνεύει να χαρακτηριστεί γι’ αυτό, γιατί είναι μέσα στο παιχνίδι.

~   Το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να μάθει να επικοινωνεί με τους άλλους, ικανότητα που μας είναι απαραίτητη  για την περαιτέρω εξέλιξη μας και συμμετοχή μας στο κοινωνικό σύνολο.

~  Μέσα από το παιχνίδι «εκπαιδευόμαστε» για την ενήλικη ζωή μας. Μαθαίνουμε να συνεργαζόμαστε, να συμβιβαζόμαστε και να διαπραγματευόμαστε. Και τι γίνεται όταν υπάρξει πρόβλημα στο παιχνίδι; Το παιδί είναι σε θέση να αναλύει την κατάσταση και να βρίσκει τη λύση.

~  Σε γενικές γραμμές λοιπόν το παιχνίδι συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού και γι’ αυτό το λόγο αποτελεί μια σοβαρή εργασία.
    

Τι είναι η Παιγνιοθεραπεία 

Η Παιγνιοθεραπεία είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση  που βοηθά τα παιδιά να εκφραστούν, να εξερευνήσουν τα συναισθήματά τους και να κατανοήσουν τις καταστάσεις που βιώνουν.

Ο παιγνιοθεραπευτής αποδέχεται το παιδί όπως είναι. Έχει πίστη στην ικανότητα του παιδιού να αντιμετωπίζει την ζωή, έτσι όπως αυτό ξέρει. Στόχος είναι το παιδί να εξερευνήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του, να νιώσει σημαντικό και να μάθει να σέβεται τις προσωπικές του εμπειρίες. Μέσω της θεραπευτικής σχέσης το παιδί αποκτά αυτοεκτίμηση. Ο παιγνιοθεραπευτής φροντίζει να δημιουργήσει περιβάλλον ασφάλειας, κατανόησης, εμπιστοσύνης και πίστης ως προς τις ικανότητες του παιδιού.

Στην Παιγνιοθεραπεία  τα παιδιά δεν καλούνται απαραίτητα να μιλήσουν για το τι  τα απασχολεί, αλλά εκφράζονται με τη «φυσική» τους γλώσσα, αυτή του παιχνιδιού. Έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το παιχνίδι με βάση το δικό τους χρόνο και ρυθμό, αλλά και τις δικές τους δυνατότητες ώστε να εκφράσουν με συμβολικό τρόπο τις τυχόν ανησυχίες τους, τους φόβους, τα «θέλω», τις επιθυμίες και τις εμπειρίες  τους.

Στο χώρο  του «Μαγικού Χαλιού» της Παιγνιοθεραπείας το παιδί έχει στη διάθεσή του μια ποικιλία από απλά υλικά και παιχνίδια που θα γίνουν το μέσο ώστε να αναγνωρίσει αλλά και να  εκφράσει με δημιουργικό τρόπο τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Η άμμος, ο πηλός, οι γαντόκουκλες, τα ζώα, τα μουσικά όργανα και τα παιχνίδια ρόλων αποτελούν τη γέφυρα που ενώνει τον κόσμο του παιδιού  με την κατανόηση των θεμάτων αυτών από τον θεραπευτή, ώστε να προσπαθήσει να το βοηθήσει.

Σε τι διαφέρει το παιχνίδι μέσα στο χώρο της Παιγνιοθεραπείας 

Το παιχνίδι ενός παιδιού σε κάθε αναπτυξιακή φάση δεν είναι το ίδιο. Το παιχνίδι από μόνο του δεν είναι αρκετό για να επιφέρει αλλαγές, όταν υπάρχουν ενδείξεις πως κάτι προβληματίζει και δυσκολεύει το παιδί. Το παιχνίδι του παιδιού  και ο τρόπος που θα επιλέξει να εκφραστεί είναι  ενδεικτικά του δικού του τρόπου να επικοινωνεί και να ανακαλύπτει τη σχέση του με τους ενήλικες.

Το παιχνίδι που κάνει το παιδί μόνο του αλλά και με τους φίλους του διαφέρει απ΄αυτό που πραγματώνεται  μέσα σε μια παιγνιοθεραπευτική συνάντηση. Εκεί, το παιχνίδι είναι μέσο έκφρασης αλλά έχει κι έχει κάποιο σκοπό. To παιχνίδι μαζί με κάποιο Παιγνιοθεραπευτή, έχει κανόνες, τους οποίους γνωρίζει το παιδί και έχει συμφωνήσει με αυτούς. Το παιδί καθοδηγεί το παιχνίδι, αλλά ταυτόχρονα με τη βοήθεια του θεραπευτή επεξεργάζεται θέματα που το απασχολούν.

Σε ποιους απευθύνεται η παιγνιο-θεραπεία; 

1. Σε παιδιά που βιώνουν  άγχος, φοβίες, εκρήξεις θυμού, νυχτερινή  ενούρηση
2. Σε παιδιά που έχουν  βιώσει μια σημαντική απώλεια (θάνατος κοντινού προσώπου, αγαπημένου κατοικίδιου)
3. Σε παιδιά που έχουν βιώσει μια σημαντική αλλαγή  στη ζωή τους(μετακόμιση, απέκτησαν αδελφάκι, χωρισμός των γονέων)
4. Σε παιδιά που εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά ή είναι ιδιαίτερα εσωστρεφή.
5. Σε παιδιά με κάποια συναισθηματική, νοητική ή σωματική δυσκολία
6. Σε παιδιά που είναι θύματα ή θύτες ενδοσχολικής βίας
7. Σε παιδιά με  χαμηλή αυτοεκτίμηση .

Σύστημα M.O.R.E | Μείωση της υπερευαισθησίας στο στόμα

Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν στοματοκινητικές δυσκολίες και δυσκολία στην τροφή γι’ αυτό και η Wilbarger έχει αναπτύξει ένα ειδικό πρόγραμμα για να μειωθεί η υπερευαισθησία στο στόμα (Yack, Sutton & Aquilla, 2002).

Η τεχνική αυτή περιλαμβάνει τη χρήση του αντίχειρα για να ασκήσει πίεση κατά μήκος της βάσης των πάνω δοντιών. Η πίεση πρέπει να είναι αντίστοιχη με την ποσότητα της πίεσης που βάζουμε όταν τρίβουμε το βλέφαρο.Ακολουθώντας την εκτεταμένη δραστηριότητα, δίνεται απαλή προς τα κάτω πίεση στην κάτω σιαγόνα τοποθετώντας τα δάχτυλα εξωτερικά στο μέσο των κάτω δοντιών και πιέζοντας προς τα κάτω (Murray- Slutsky, 2000. Yack, Sutton, Aquilla, 2002).

Το ΜΑΚΑΤΟΝ είναι ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που συνδυάζει ομιλία, νοηματικά σή­ματα, και γραφικά σύμβολα. Σχεδιάστηκε από την Margaret Walker, ξεκίνησε  τις πρώτες προσπάθειες διάδοσής του το 1976 και έκτοτε έγινε από τα πλέον εφαρμοσμένα και διάσημαεναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας. Το σύστημα ΜΑΚΑΤΟΝ δεν πρέπει να θε­ωρείται αποκλειστικά ως εναλλακτικό σύστημα επικοινωνίας, αλλά ως μια οργανωμένη προσέγγιση για τη διδασκαλία της γλώσσας και της επικοινωνίας γενικά.

Χρη­σιμοποιείται με επιτυχία σε άτομα με μέτριες ή και σοβαρές δυσκολίες μάθησης αλλά και άτομα με σωματικά προβλήματα: παιδιά και ενήλικες με νοητική καθυστέρηση, αυτισμό, προβλήματα γλώσσας, πολλαπλές αισθητηριακές βλάβες, και επίκτητα νευρολογικά προ­βλήματα.

Πιο αναλυτικά τα παιδιά και οι ενήλικες που χρησιμοποιούν το ΜΑΚΑΤΟΝ αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα παρακάτω :

– Περιορισμένη προσοχή και ακουστική αντίληψη
-Δυσκολίες στην  κατανόηση του  λόγου
– Καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας
– Δυσκολία να γίνονται κατανοητοί.
– Δυσκολία στο να εκφράζουν τις ανάγκες τους, τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις τους, τις επιλογές και τις προτιμήσεις τους.
– Δυσκολία  να μάθουν να γράφουν και να διαβάζουν.

Το Makaton μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα περιβάλλοντα δηλαδή στο σπίτι, στο σχολείο, στο χώρο απασχόλησης και εργασίας, σε κέντρα αναψυχής και άθλησης, στο Νοσοκομείο κ.λπ..

Η διδακτική του προσέγγιση εστιάζεται, σε πρώτο επίπεδο, στην απόκτηση βασικών δεξιοτήτων επικοινωνίας και γλώσσας και σε ένα υψηλότερο επίπεδο, στην κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής. Η κατανόηση και χρήση του λόγου επιτυγχάνονται με τη χρησιμοποίηση νοημάτων ή και γραφικών συμβόλων που συνοδεύουν και υποστηρίζουν τον προφορικό λόγο.

Το Pecs  Σύστημα επικοινωνίας Μέσω Ανταλλαγής εικόνας είναι ένα σύστημα εναλλακτικής επικοινωνίας για παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα ή άλλες διαταραχές και έχουν δυσκολία στη λειτουργική επικοινωνία.

Στο πρώτο στάδιο του Pecs ο μαθητής διδάσκεται να ανταλλάξει μια εικόνα ώστε να αποκτήσει ένα επιθυμητό αντικείμενο. Το Pecs αποσκοπεί στην αυτόνομη επικοινωνία και για αυτό χρησιμοποιούνται τεχνικές καθοδήγησης και ενισχυτικές στρατηγικές. Το Pecs αναπτύχθηκε από τους  Andrew S. Bondy  και Lori Frost, και βασίζεται στο βιβλίο του  Skinner «Κατανόηση της λεκτικής συμπεριφοράς».

To Pecs εξελίσσεται παράλληλα με την τυπική ανάπτυξη το λόγου. Παρακάτω παρατίθενται τα στάδια του Pecs.

Στάδιο  1 : Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά διδάσκονται να παίρνουν πρωτοβουλία ώστε να ανταλλάσουν την κάρτα με ένα επιθυμητό αντικείμενο.

Στάδιο 2 : Σε αυτό το στάδιο διδάσκουμε στα παιδιά  την «επιμονή» στο να επικοινωνήσουν ανταλλάσοντας την εικόνα ακόμα και αν ο θεραπευτής βρίσκεται σε απόσταση από το παιδί.

Στάδιο 3: Εφόσον οι μαθητές μας έχουν μάθει να επικοινωνούν και να επιμένουν είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν τη διάκριση των εικόνων. Σε αυτό το στάδιο μαθαίνουμε στα παιδιά να ταυτίζουν εικόνες με επιθυμητά αντικείμενα.

Στάδιο 4: Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά διδάσκονται να χρησιμοποιούν μια απλή πρόταση όπως «Θέλω + επίθετο+ αντικείμενο».

Στάδιο 5: Τα παιδιά μαθαίνουν να ανταποκρίνονται στην ερώτηση «Τι θέλεις;».

Στάδιο 6: Σε αυτό το στάδιο ο στόχος μας είναι να μπορούν τα παιδιά να διατυπώνουν αυθόρμητα μια πρόταση καθώς και να σχολιάζουν- απαντούν σε δικές μας ερωτήσεις.

Το πρόγραμμα ΑΒΑ-Lovaas (μεταφράζεται “Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς” του Καθηγητή Lovaas) αποτελεί μία ευρέως διαδεδομένη πρώιμη εντατική παρέμβαση σε παιδιά με αυτισμό. Από αυστηρά ατομικό, αρχικά, το πρόγραμμα στοχεύει στη γενίκευση των γνώσεων με τη βοήθεια των γονέων ενώ αργότερα συνεχίζεται στο σχολείο.

Η εφαρμοσμένη ανάλυση της συμπεριφοράς βασίζεται στις γενικές αρχές του συμπεριφορισμού, όπου θεωρεί ότι η συμπεριφορά  οφείλεται στη μάθηση και γι’ αυτή χρησιμοποιεί την επιβράβευση και όχι την τιμωρία αλλά την αγνόηση, για τη μη επιθυμητή συμπεριφορά.

Η  Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΕΑΣ) όπως είναι γνωστή στην Ελλάδα, είναι μία εντατική και διαπροσωπική μέθοδος που αποσκοπεί στο να διδάξει βασικές δεξιότητες μάθησης, να ενισχύσει το κίνητρο του ατόμου και να χτίσει πάνω σε προϋπάρχουσες βασικές δεξιότητες ώστε το άτομο να μπορεί να αναπτύξει πιο πολύπλοκες ικανότητες και λειτουργικότητα.

Η πρώιμη εντατική παρέμβαση στα αυτιστικά παιδιά είναι μία θεραπευτική προσέγγιση του αυτισμού, που έχει παρουσιάσει θεαματικά αποτελέσματα στη θεραπεία της αυτιστικής διαταραχής. Μελέτες της τελευταίας εικοσαετίας έχουν υπογραμμίσει τα σημαντικά αποτελέσματα στην επικοινωνία, λεκτική και μη, στην ομαλή ένταξή τους στο σχολείο και στο κοινωνικό σύνολο καθώς και στην καθημερινή γενική λειτουργικότητά τους.

Μερικά βασικά χαρακτηριστικά ενός προγράμματος παρέμβασης βασισμένο στις αρχές της ΑΒΑ:

• Η χρήση ενισχυτών (reinforcers): Πολλά παιδιά με ειδικές ικανότητες δεν κινητοποιούνται από αντικείμενα και δραστηριότητες που κινητοποιούν τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά (π.χ. να ακούνε «μπράβο» από τους γονείς, να μιμούνται τους φίλους τους και να ολοκληρώνουν μόνοι τους μία δραστηριότητα). Στα πλαίσια της εκπαίδευσης των παιδιών αυτών, η ABA εφαρμόζει επιστημονικές αρχές όπως η ενίσχυση (reinforcement), για να προωθήσει την ανάπτυξη «θετικών» ρεπερτορίων συμπεριφοράς (π.χ. βλεμματική επαφή, επικοινωνία) και για την αντιμετώπιση και μείωση «αρνητικών» συμπεριφορών (π.χ. επιθετικότητα, άρνηση συμμόρφωσης με εντολές).
• Η ανάλυση δραστηριότητας (task analysis): μερικά παιδιά χρειάζονται περισσότερες επαναλήψεις για να μάθουν να εκτελούν πολύπλοκες δραστηριότητες (π.χ. να πλένουν τα δόντια τους, να δένουν τα κορδόνια τους, να γράφουν τα γράμματα της αλφαβήτου). Γιαυτό τον λόγο πολύπλοκες δραστηριότητες «σπάνε» σε πιο απλά βήματα και στην συνέχεια αυτά τα βήματα διδάσκονται ένα-ένα, με συστηματικό τρόπο.
• Η ανάλυση αιτιολογίας συμπεριφοράς(functional behavioural assessment): όταν ένα παιδί επιδεικνύει «δύσκολη» συμπεριφορά (π.χ. επιθετικότητα, στερεοτυπία) γίνεται προσεκτική παρατήρηση και συλλογή δεδομένων για τον προσδιορισμό της αιτιολογίας αυτής της συμπεριφοράς (π.χ. αναζήτηση προσοχής από τον γονιό, αποφυγή δραστηριοτήτων που δεν θέλει το παιδί κλπ). Στην συνέχεια,  η παρέμβαση επικεντρώνεται στο να διδαχτεί το παιδί εναλλακτικές συμπεριφορές που να είναι κοινωνικά αποδεκτές και να εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, στο να μάθει το παιδί να ανέχεται κάποιες αρνητικές καταστάσεις κ.ο.κ.
• Η συλλογή δεδομένων (data collection) βοηθάει στο να καταγράφεται η πρόοδος του παιδιού και να παρατηρείται ο ρυθμός μάθησής του. Όταν το παιδί δεν παρουσιάζει ικανοποιητική πρόοδο γίνεται επαναξιολόγηση της παρέμβασης και ακολουθούν οι αναγκαίες αλλαγές.

Παιδικό Χαμόγελο και μέθοδος

Ένα επιτυχημένο πρόγραμμα ΑΒΑ είναι εξατομικευμένο και αποσκοπεί στην γενίκευση όλων των ανεπτυγμένων δεξιοτήτων του παιδιού σε διαφορετικά περιβάλλοντα (π.χ. το παιδί να μπορεί να επιδείξει την δεξιότητα και στο σπίτι και στο σχολείο) και με διαφορετικά άτομα (π.χ. θεραπευτής, γονιός, δάσκαλος). Οι γονείς και το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού δέχονται καθοδήγηση και συμβουλές για την αποτελεσματικότερη συναναστροφή τους με το παιδί ώστε να ανταποκριθούν στις επικοινωνιακές, κοινωνικές και συμπεριφορικές ανάγκες του.

Η θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, και μέρος αυτής οφείλεται στον τρόπο που δίδεται προσοχή σε όλη τη διαδικασία. Ενώ τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν και επωφελούνται από την επίπληξη και τη διόρθωση, το ίδιο δεν ισχύει για τα παιδιά με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Αντ’ αυτού, η επίπληξη ή η διόρθωση εξακολουθούν να θεωρούνται ως προσοχή. Αρνητικές ή ανεπιθύμητες ενέργειες και λεκτικές συμπεριφορές  απλά αγνοούνται, ενώ οι κατάλληλες ενέργειες και οι συμπεριφορές αμείβονται με τον έπαινο ή άλλες ανταμοιβές. Αυτό βοηθά να διδάξει στα παιδιά ότι κατάλληλες συμπεριφορές θα προσφέρουν  προσοχή, ενώ οι αρνητικές κανένα βραβείο συμπεριφοράς.

Σε όλα τα προγράμματα ΑΒΑ, η πρόθεση είναι η αύξηση των δεξιοτήτων στη γλώσσα, το παιχνίδι και την κοινωνικοποίηση, με παράλληλη μείωση των συμπεριφορών που  παρεμβαίνουν στην  μάθηση.

Τι επιτυγχάνει η θεραπεία

• να αυξήσει  συμπεριφορές (π.χ. ενίσχυση των διαδικασιών σχετικά με την αύξηση-εργασία συμπεριφορά, ή κοινωνικών δραστηριοτήτων).
• να διδάξει τις νέες δεξιότητες (π.χ. συστηματική διδασκαλία και τις διαδικασίες ενίσχυσης διδάσκουν λειτουργικές δεξιότητες ζωής, τις δεξιότητες επικοινωνίας, ή κοινωνικές δεξιότητες).
• να διατηρήσει συμπεριφορές (π.χ. τη διδασκαλία αυτοέλεγχο και την αυτο-παρακολούθηση των διαδικασιών για τη διατήρηση και τη γενίκευση θέσεων εργασίας που αφορούν τις κοινωνικές δεξιότητες).
• να γενικεύσουν ή να μεταφέρει συμπεριφορά από τη μία κατάσταση ή απάντηση σε ένα άλλο (π.χ. από την ολοκλήρωση των αποστολών στο δωμάτιο των πόρων από την εκτέλεση, καθώς και σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης).
• να περιορίσει ή να περιορίσετε τις συνθήκες υπό τις οποίες εμφανίζονται παρεμβαίνοντας συμπεριφορές (π.χ. που τροποποιεί το περιβάλλον μάθησης).

Το πρωτόκολλο αυτό είναι ένα συγκεκριμένο, επαγγελματικά καθοδηγημένο θεραπευτικό σύστημα για να μειώσει την αισθητηριακή αμυντικότητα. Έχει τις αρχές του στην θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης και έχει αναπτυχθεί μέσα από την κλινική χρήση. Περιλαμβάνει έντονες πιέσεις σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Πολλοί γονείς παιδιών με αυτισμό ανέφεραν ότι τα παιδιά τους ανταποκρίθηκαν θετικά σε αυτή την τεχνική, περιλαμβάνοντας μείωση στην αισθητηριακή αμυντικότητα καθώς και βελτίωση στην συμπεριφορά και την αλληλεπίδραση (Yack, Sutton & Aquilla, 2002).

Ένας θεραπευτής πρέπει να είναι εκπαιδευμένος σε αυτή την τεχνική γιατί αν χρησιμοποιηθεί χωρίς την απαραίτητη γνώση μπορεί να είναι δυσάρεστη για το παιδί και να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα (Myrray -Slutsky,2000).

Το πρώτο βήμα είναι έντονες πιέσεις στο δέρμα με την ειδική βούρτσα της Wilbarger στα χέρια, στην πλάτη και τα πόδια. Δεν βουρτσίζονται ποτέ το στομάχι και το πρόσωπο. Η χρήση της βούρτσας γίνεται με έναν αργό και μεθοδικό τρόπο ώστε να δίνεται κατάλληλη βαθιά πίεση σε μια ευρεία περιοχή του δέρματος του σώματος.

Στη συνέχεια το παιδί λαμβάνει απαλές συμπιέσεις στους ώμους, τους αγκώνες, τους καρπούς και τα δάχτυλα, τους γοφούς, τα γόνατα και τους αστραγάλους και στο στέρνο. Αυτές οι συμπιέσεις παρέχουν  κατάλληλη ιδιοδεκτική εισροή (Myrray -Slutsky,2000. Yack, Sutton & Aquilla, 2002 ).

Όλη η διαδικασία θα πρέπει να κρατάει περίπου τρία λεπτά. Αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στην αισθητηριακή δίαιτα. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε ενενήντα λεπτά. Μετά από μια περίοδο η συχνότητα θα αρχίσει να μειώνεται και κάποια στιγμή μπορεί να σταματήσει. Σε μερικά παιδιά αυτή η διαδικασία είναι ευχάριστη ενώ άλλα αντιστέκονται στις πρώτες συνεδρίες (Yack, Sutton & Aquilla, 2002).